Γενικές οδηγίες διατροφής κατά τη διάρκεια των θεραπειών ογκολογικών ασθενών

Η καλή διατροφή είναι πολύ σημαντική, καθώς η ίδια η ασθένεια, αλλά και η θεραπευτική αγωγή της, μπορούν να επηρεάσουν την όρεξή σας. Η ασθένεια  και η θεραπεία μπορούν επίσης να επηρεάσουν την ανεκτικότητα του οργανισμού σας σε συγκεκριμένα φαγητά και θρεπτικά συστατικά.

Οι θρεπτικές ανάγκες των ατόμων διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ο γιατρός σας, οι νοσοκόμες και ο διαιτολόγος  μπορούν να σας βοηθήσουν να καθορίσετε διατροφικούς στόχους και ένα σχέδιο για να τους πετύχετε. Η καλή διατροφή και η φυσική δραστηριότητα μπορούν να σας βοηθήσουν. Παρακάτω είναι μερικά από τα οφέλη:

·        Βελτίωση της διάθεσης

·        Διατήρηση της ενέργειάς σας και της δύναμής σας

·       Διατήρηση του βάρους και της αποθήκης θρεπτικών συστατικών του οργανισμού σας

·        Καλύτερη ανοχή των παρενεργειών της θεραπείας

·        Μείωση του κινδύνου προσβολής από ασθένειες

·        Γρήγορη ανάρρωση

Καλή διατροφή σημαίνει κατανάλωση μεγάλης ποικιλίας τροφίμων, που θα σας δώσουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την προστασία της υγείας σας καθώς θα πολεμάτε την ασθένειά σας. Αυτά τα συστατικά είναι πρωτεΐνη, υδατάνθρακες, λίπος, νερό, βιταμίνες καιιχνοστοιχεία.

Θρεπτικά Συστατικά

Πρωτεΐνη

Χρειαζόμαστε πρωτεΐνη  για την ανάπτυξη, την αναπλήρωση των ιστών του σώματος και για τη διατήρηση της ακεραιότητας του ανοσολογικού συστήματος. Όταν ο οργανισμός δεν προσλαμβάνει αρκετές πρωτεΐνες, απαιτείται μεγαλύτερο χρονικό διάστημα για να συνέλθει από ασθένειες και έχετε μικρότερη αντίσταση σε μολύνσεις. Άνθρωποι που υποβάλλονται σε θεραπείες χρειάζονται περισσότερη πρωτεΐνη από το σύνηθες. Αυτή η επιπλέον πρωτεΐνη χρειάζεται για την επούλωση των ιστών και την προστασία από ασθένειες. Καλές πηγές πρωτεϊνών αποτελούν τα άπαχα κόκκινα κρέατα, το ψάρι, το κοτόπουλο, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, οι ξηροί καρποί, τα όσπρια και τα αβγά. Κατά τη διάρκεια των θεραπειών σας, αλλά και πριν από αυτές προσπαθήστε να καταναλώνετε λευκό ή κόκκινο κρέας σε σχεδόν καθημερινή βάση, σε κανονική ποσότητα στο κυρίως γεύμα, ενώ ταυτόχρονα χρησιμοποιήστε περισσότερα γαλακτοκομικά και αυγά ιδίως τις ημέρες που δεν θα περιλαμβάνεται το κρέας στη διατροφή σας. Οι φυτικές πρωτεΐνες αν και ωφέλιμες, δεν είναι της ίδιας βιολογικής αξίας με τις ζωικές.   

 Λίπη

Τα λίπη παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατροφή. Λίπη και έλαια αποτελούν πλούσια πηγή ενέργειας για τον οργανισμό. Χρησιμοποιούνται για την αποθήκευση ενέργειας, την μόνωση των ιστών και τη μεταφορά ορισμένων βιταμινών μέσω του αίματος. Επίσης παίζουν σημαντικό ρόλο στην προετοιμασία των τροφίμων μέσω της ενίσχυσης της γεύσης, κάνουν τα μαγειρεμένα τρόφιμα πιο μαλακά και συντονίζουν τη μεταφορά θερμότητας κατά το μαγείρεμα. Προτιμήστε την προσθήκη ελαιόλαδου στα φαγητά σας και μην παραλείπετε την κατανάλωση λιπαρών ψαριών, αφού περιέχει άφθονα αντιοξειδωτικά.  

 Υδατάνθρακες

Οι υδατάνθρακες δίνουν στον οργανισμό την ενέργεια που χρειάζεται για τη φυσική δραστηριότητα και τη σωστή λειτουργία των οργάνων. Υπάρχουν καλές και κακές πηγές υδατανθράκων. Οι καλύτερες πηγές υδατανθράκων είναι: φρούτα, λαχανικά και προϊόντα ολικής άλεσης (δίνουν τις απαραίτητες βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και φυτικές ίνες στα κύτταρα του οργανισμού). Άλλες πηγές υδατανθράκων αποτελούν το ψωμί, οι πατάτες, το ρύζι, τα μακαρόνια, τα δημητριακά, τα όσπρια, το καλαμπόκι, ο αρακάς, και τα φασολάκια. Τα γλυκά (πάστες ζαχαροπλαστείου, καραμέλες, σοκολάτες και αναψυκτικά με ζάχαρη) δίνουν υδατάνθρακες στον οργανισμό, αλλά μόνο ελάχιστα θρεπτικά συστατικά.

Νερό

Το νερό και τα υγρά είναι απαραίτητα για την υγεία μας. Όλα τα κύτταρα του οργανισμού χρειάζονται νερό για να λειτουργήσουν. Εάν δεν παίρνετε αρκετά υγρά ή αν κάνετε εμετό ή έχετε διάρροια, μπορεί να οδηγηθείτε σε αφυδάτωση.

Βιταμίνες και Ιχνοστοιχεία

Οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία χρειάζονται για τη σωστή ανάτυξη. Επίσης επιτρέπουν στον οργανισμό να χρησιμοποιήσει την ενέργεια από τα φαγητά. Ένας άνθρωπος που καταναλώνει μια ποικιλία τροφίμων με αρκετές πρωτεΐνες και θερμίδες εξασφαλίζει τις απαραίτητες ποσότητες βιατμινών και ιχνοστοιχείων. Για κάποιον όμως, ο οποίος υποβάλλεται σε θεραπείες, και μπορεί να έχει παρενέργειες από αυτές, ίσως είναι δύσκολο να ακολουθήσει μια ισορροπημένη διατροφή. Σε αυτήν την περίπτωση, ο γιατρός ή ο διαιτολόγος σας, μπορούν να σας προτείνουν τη λήψη ενός σκευάσματος. Εάν σκέφτεστε να πάρετε κάποια βιταμίνη ή συμπλήρωμα, βεβαιωθείτε ότι το έχετε συζητήσει με το γιατρό σας πρώτα.  Μερικοί άνθρωποι παίρνουν μεγάλες ποσότητες βιταμινών, ιχνοστοιχείων και άλλων διαιτητικών συμπληρωμάτων προσπαθώντας να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Μερικές από αυτές τις ουσίες ενδέχεται να έχουν επιβλαβή δράση, ειδικά εάν λαμβάνονται σε μεγαδόσεις. Μεγάλες δόσεις κάποιων βιταμινών και ιχνοστοιχείων μπορεί να μειώσουν την αποτελεσματικότητα των θεραπειών.

Αντιοξειδωτικά

Τα αντιοξειδωτικά είναι ουσίες που προστατεύουν τα κύτταρα του οργανισμού σας από βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες(παραπροϊόντα των φυσιολογικών λειτουργιών του οργανισμού). Παραδείγματα αντιοξειδωτικών είναι η βιταμίνη C, η βιταμίνη E, η βιταμίνη Α (βήτα καροτίνη) και το σελήνιο. Εάν θέλετε να αυξήσετε την πρόσληψη αντιοξειδωτικών, οι ειδικοί υγείας συστήνουν την κατανάλωση ποικιλίας φρούτων και λαχανικών, τα οποία αποτελούν άριστη πηγή αντιοξειδωτικών. Η λήψη μεγάλων ποσοτήτων με συμπληρώματα συνήθως δεν συνίσταται και δεν είναι απαραίτητη κατά τις θεραπείες. Μιλήστε με το γιατρό σας για την κατάλληλη χρονική στιγμή λήψης.

Βότανα

Τα βότανα έχουν χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση ασθενειών εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Σήμερα, τα βότανα βρίσκονται σε πολλά προϊόντα, όπως χάπια, αποστάγματα, τσάι. Ενώ τα περισσότερα από αυτά τα προϊόντα είναι ακίνδυνα και ασφαλή, κάποια μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές και επιβλαβείς παρενέργειες. Κάποια μπορούν ακόμα να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα αποδεδειγμένων θεραπειών. Εάν ενδιαφέρεστε για προϊόντα που περιέχουν βότανα, μιλήστε με τον γιατρό σας πρώτα.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

• Μην φοβάστε να δοκιμάστε καινούργια για εσάς φαγητά. Μερικά πράγματα που μπορεί ποτέ να μην σας άρεσαν μπορεί να σας φανούν νόστιμα κατά τη διάρκεια των θεραπειών.

• Διαλέξτε μια διατροφή με πολλά είδη φυτικών τροφίμων. Προσπαθήστε να καταναλώνετε όσπρια και λάδερα 1-2 φορές τη βδομάδα.

• Προσπαθήστε να καταναλώνετε τουλάχιστον 5 μερίδες πολύχρωμων φρούτων και λαχανικών, συμπεριλαμβανομένου εσπεριδοειδών και σκούρο-πράσινο και κίτρινα λαχανικά.

• Περιορίστε τα υψηλά σε λίπη τρόφιμα, ειδικά αυτά που είναι ζωικά. Προτιμήστε γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά. Περιορίστε την ποσότητα του λίπους στα γεύματά σας προτιμώντας τρόπους μαγειρέματος όπως είναι το μαγείρεμα στη κατσαρόλα και στο φούρνο.

• Περιορίστε την ποσότητα του αλατιού, των καπνιστών, των αλλαντικών και των παστών φαγητών που τρώτε.

• Καταναλώστε αλκοόλ με μέτρο.

• Προσπαθήστε να διατηρήσετε ένα υγιές βάρος και αν μπορείτε διατηρήστε ένα επίπεδο φυσικής δραστηριότητας.

• Εάν δε μπορείτε να κάνετε κάτι από τα παραπάνω αυτό το διάστημα, μην ανησυχείτε για αυτό.

• Να τρώτε συχνά και μικρά θρεπτικά σνακ καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.

• Να έχετε πρόχειρα μια ποικιλία σνακ υψηλά σε πρωτεΐνη και με εύκολη ή και καθόλου προετοιμασία. Αυτά περιλαμβάνουν γιαούρτι, δημητριακά με γάλα, μισό σάντουιτς, ένα μπωλ σούπα, κρακεράκια με τυρί.

• Αποφύγετε σνακ που μπορούν να επιδεινώσουν οποιαδήποτε παρενέργεια της θεραπείας. Εάν υποφέρετε από διάρροια για παράδειγμα, αποφύγετε ποπ κόρν και ωμά φρούτα και λαχανικά. Εάν έχετε ξηροστομία, αποφύγετε σκληρά και ξηρά φαγητά και ξινά τρόφιμα.

• Εάν μπορείτε να τραφείτε κανονικά και να διατηρείτε το βάρος σας χωρίς τα επιπλέον σνακ, τότε μην τα προσθέτετε.

Καταναλώστε τα αγαπημένα σας φαγητά οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας. Για παράδειγμα, φάτε τρόφιμα «πρωινού» για δέιπνο εάν θέλετε.

Τρώτε κάτι κάθε 3-4 ώρες. Μην περιμένετε μέχρι να αισθανθείτε πείνα.

Φάτε το μεγαλύτερο γεύμα της ημέρας όταν νιώθετε τη μεγαλύτερη πείνα. Για παράδειγμα, εάν έχετε τη μεγαλύτερη όρεξη τα πρωινά, κάντε το πρωινό γεύμα το μεγαλύτερο της ημέρας.

Καταναλώστε ροφήματα υψηλά σε θερμίδες και πρωτεΐνη όπως μιλκσέικ και συμπληρώματα διατροφής (μετά από συνενόηση με τον διαιτολόγο και τον γιατρό σας).

Πιείτε τα περισσότερα υγρά ενδιάμεσα στα γεύματα, αντί κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Η κατανάλωση υγρών μαζί με τα γεύματα μπορεί να σας κάνει να αισθανθείτε φουσκωμενοι, μειώνοντας έτσι την ποσότητα της καταναλισκόμενης τροφής.

ΦΑΓΗΤΑ ΥΨΗΛΑ ΣΕ ΠΡΩΤΕΙΝΗ

Γαλακτοκομκά: Φάτε τυρί με ψωμί ή κρακεράκια. Προσθέστε τριμμένο τυρί στις πατάτες φούρνου, στα πουρέ, στα λαχανικά, τις σούπες, τα μακαρόνια, τις σαλάτες και τα κρέατα. Χρησιμοποιήστε γάλα αντί για νερό στα δημητριακά και τις σούπες. Συμπεριλάβετε κρέμα γάλακτος στα μακαρόνια και τις διάφορες σάλτσες. Προσθέστε σκόνη γάλακτος στις σούπες, στις πατάτες πουρε και στις κρέμες. Προσθέστε γιαούρτι και τυρί cottage στα φρούτα και στις σαλάτες.

Αβγά: Διατηρήστε βρασμένα αβγά στο ψυγείο για εύκολη κατανάλωση Κόψτε τα και προσθέστε σε σαλάτες και σάντουιτς. Φτιάξτε ομελέτες με ασπράδια αβγού. Προσπαθήστε να καταναλώνετε καθημερινα 2-3 ασπράδια αβγού. Να τα μαγειρεύετε καλά για τη αποφυγή τροφικών δηλητηριασεων. 

Κρέατα, πουλερικά και ψάρια: Προσθέστε κρέας σε σούπες, σαλάτες, σάντουιτς και ομελέτες.

Προσοχή: